ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: NUMB

 

NUMB

του Νίκου Σκουλά

 

Θέατρο «ΑΛΚΜΗΝΗ»

Αλκμήνης 8-12, Άνω Πετράλωνα

 

Σκηνοθεσία: Νίκος Σκουλάς

 

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Λουκάς Κούτρας, Κωνσταντίνα Πέτροβα, Ορέστης Τουλιάτος, Νίκος Σκουλάς. Στο ρόλο της 'ΦΩΝΗΣ' η Αλεξάνδρα Καρακατσάνη.

 

Αναλύει η Μαρίνα Αποστόλου την παράσταση του Σαββάτου 15 Μαρτίου 2025 (στις 9.30 μ.μ.)

«-Τι είναι για σας η μνήμη; -Είναι τα πάντα! Το λίκνο του πολιτισμού… -Νιώθω μουδιασμένη… Σαν να καίγεται το μυαλό μου… -Το δέντρο που ανθίζει πιο όμορφα θέλουν να κόβουν οι άνθρωποι… -Δεν ξεχνάς τι ονειρευόσουν μικρός… -Ίσως με την επαφή ενεργοποιηθεί κάτι μέσα τους…»

 

Αυτή τη φορά θα αναλύσω ένα έργο εντελώς διαφορετικό, πρωτότυπο μα και δυσπρόσιτο, μη εμπορικό όπως θα έλεγε κανείς: πρόκειται για το (θεατρικό έργο) Numb σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Νίκου Σκουλά, που παίζεται στο γλυκύτατο και ζεστό θέατρο «Αλκμήνη».

Πρόκειται για ένα θεατρικό φαινόμενο, κυρίως από δραματουργικής άποψης, που ξεβολεύει το κοινό που το παρακολουθεί, το καλεί συνεχώς να κάνει υποθέσεις, να προσπαθεί να κατανοήσει, να εξαγάγει συμπεράσματα και ει δυνατόν να εστιάσει πέραν της γενικής, κεντρικής ιδέας και στις πολύ ενδιαφέρουσες λεπτομέρειές του.

Σε ένα φουτουριστικό περιβάλλον, όπου η τεχνητή νοημοσύνη έχει καταλάβει πολύ χώρο στη ζωή των ανθρώπων και κυρίως των επιστημόνων – ερευνητών, μια ομάδα ειδικών καταπιάνεται με το ζήτημα της μνήμης και της απώλειάς της ολικής ή μερικής και των συνεπειών αυτής της κατάστασης για το άτομο, την οντότητά του, την ψυχολογική του υπόσταση και τη συνέχειά του από κει και έπειτα. «Υποκείμενα» μελέτης συνιστούν πρόσωπα που έχουν υποστεί κάποιο ατύχημα και παλεύουν μέσα από ερωτήσεις που τους τίθενται υπό ειδική συνθήκη να θυμηθούν τι μπορεί να τους έχει συμβεί. Οι εργαζόμενοι σε αυτό το project υπόκεινται και εκείνοι με τη σειρά τους σε μια σειρά κανονισμών, τους οποίους δεν έχουν δικαίωμα να παραβούν, ενώ συχνά λαμβάνουν μέρος σε συνεδρίες όπου η ‘ΦΩΝΗ’ τους ερωτά σαν άλλη προϊστάμενη αρχή για την πορεία τους στο πρόγραμμα αυτό. Ο χώρος όπου εκτυλίσσεται η έρευνα είναι μη συγκεκριμένος, ομοιάζει με ανακριτικό γραφείο ή με νοσοκομείο και θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει δυστοπικό τόσο αναφορικά με τα εξεταζόμενα πρόσωπα όσο και αναφορικά μεταξύ των εργαζομένων και των σχέσεων που αυτοί διατηρούν.

Έχουμε λοιπόν, όπως διαφαίνεται, να κάνουμε με ένα κείμενο, όπου δεν υπάρχει το γνωστό σχήμα ρεαλισμού με αρχή – μέση – τέλος αλλά αφήνεται στον θεατή το περιθώριο να εικάσει διάφορα ενδεχόμενα και ποικίλες εξηγήσεις σε εσκεμμένα θολά και διφορούμενα σημεία. Πέραν της προφανούς βασικής ιδέας σύμφωνα με την οποία είμαστε οι μνήμες μας και ο μη έχων μνήμη είναι σαν ζωντανός – νεκρός και αισθάνεται numb δηλαδή μουδιασμένος (ο τίτλος πρέπει να πω ότι είναι αρκετά ευφυής καθώς με μια μικρή μονοσύλλαβη λέξη αποδίδεται η ουσία της απουσίας της μνήμης), προσωπικά πρόσεξα μια σειρά από ποικίλες άλλες εξίσου σημαντικές (ιδέες). Ο Σκουλάς συζητάει τις διαπροσωπικές σχέσεις, τον ανταγωνισμό μεταξύ των δύο φύλων που από φλογεροί εραστές μπορεί να μεταμορφωθούν σε άγρια θηρία που στο τέλος αλληλοκατασπαράζονται, το αρσενικό που προ(σ)καλεί το θηλυκό μέχρι να το κατακτήσει σεξουαλικά, τις κόντρες μεταξύ των αντρών συναδέλφων, όπου ο καλύτερος αποτελεί αντικείμενο ζήλιας από τους πιο μέτριους, τη φιλία μεταξύ των αντρών μέσα στον ίδιο χώρο δραστηριοποίησης που μετατρέπει το συνεργατικό κλίμα πιο ήπιο και παραγωγικό, τις σχέσεις των ανθρώπων που δεν εκτινάσσονται απότομα αλλά καλλιεργούνται και ανθίζουν σταδιακά με την προοπτική ίσως κάποια στιγμή να φθάσουν στο απόγειό τους, τα παιδικά όνειρα που παραμένουν όνειρα και αξίζουν γιατί ο άνθρωπος έχει κάτι όμορφο και γλυκό να ανακαλεί κοιτάζοντας πλέον στο παρόν του να γίνει καλύτερος και να φθάσει τους στόχους του, την απόγνωση και το άγχος, τα ψυχοσωματικά δηλαδή προβλήματα που γεννά η απώλεια μνήμης, τον μεγάλο αγώνα που πρέπει να καταβάλει ο άνθρωπος για να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση όταν έχει χάσει τα δεδομένα/ κεκτημένα του. Και όχι μόνο αυτά˙ Μέσα στο έργο του ο Ν.Σ. κουβεντιάζει εμφανώς και τη χρήση της τεχνολογίας που τείνει να εξουσιάσει τον άνθρωπο που την εφηύρε. Η ‘ΦΩΝΗ’ ομοιάζει με βλοσυρό εξουσιαστή που θέτει αυστηρά και μονότονα τις ερωτήσεις και ζητά οπωσδήποτε απαντήσεις χωρίς να δέχεται η ίδια ερωτήματα. Δείχνει σαν άλλος ‘ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΦΕΛΦΟΣ’ που καταγράφει τις συμπεριφορές των προσώπων που έχει υπό την εποπτεία της, που θέτει περιορισμούς χωρίς εξαιρέσεις (κάπνισμα, ερωτικές επαφές μεταξύ των εργαζομένων). Η ύπαρξη κάμερας στα δωμάτια όπου λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα επιβεβαιώνει το καθεστώς της στενής αυτής παρακολούθησης. Τέλος, η μνήμη που διαθέτει φυσιολογικά ο άνθρωπος μπορεί να αποτελέσει προστατευτικό κλοιό εφόσον αυτός μπορεί ενθυμούμενος καλές ή κακές εμπειρίες του παρελθόντος να αξιολογήσει τα τωρινά του βιώματα (π.χ. η κοπέλα θυμήθηκε τον πρώην κακοποιητικό και χειριστικό της εργοδότη και τον συσχέτισε με την επιμονή της ‘ΦΩΝΗΣ’ ως προς το ζήτημα της απαγορευμένης σχέσης της με τον συνεργάτη της) και επιπλέον να συνδεθεί με το θέμα του εθισμού (κάπνισμα, διακοπή λοιπόν κάποιας συνήθειας και επαναφορά σε αυτή, συναισθήματα που προκαλεί κτλ.). «Η μνήμη είναι ο θεματοφύλακας των συναισθημάτων», όπως ακούγεται στη διάρκεια της παράστασης.

Επιπλέον, σε ευρύτερο επίπεδο, δεν κάνουμε κάτι επειδή δεν θέλουμε (δηλαδή το επιλέγουμε) ή διότι δεν μπορούμε; Μήπως έχουμε χάσει την ικανότητα αυτή και είμαστε άδειοι, αδύναμοι; Έχουμε κριτική σκέψη και γνώσεις ή απλά αναπαράγουμε ό,τι διαβάσαμε στο διαδίκτυο; (Βλέπε την ιστορία με τον Πλάτωνα και τις ψυχές που επιστρέφουν για να ενσαρκωθούν εκ νέου, τα τσιτάτα και τις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα).

Από τους υποκριτές ξεχώρισα τον Ορέστη Τουλιάτο και την Κωνσταντίνα Πέτροβα. Έπαιζαν και οι δύο πολύ καλά και θεωρώ, χωρίς να γνωρίζω το βιογραφικό τους, ότι συνιστούν ηθοποιούς που μπορούν να ερμηνεύσουν ρόλους απαιτήσεων. Η Πέτροβα έχει δυνατή, βροντερή φωνή και ακούγοντάς την, την φαντάστηκα σε αρχαία τραγωδία. Ο Τουλιάτος πάλι είναι ένας ηθοποιός με πολύ σωστή κίνηση και άριστες εκφράσεις προσώπου. Με έπεισε απόλυτα για τον ρόλο που ενσάρκωσε.

Τέλος, θα ήθελα να κάνω ένα σχόλιο για το κείμενο και να σταθώ στη στιγμή όπου ο νεότερος άντρας και η μοναδική γυναίκα του έργου, συνάδελφοι στο project, κανονίζουν να συναντηθούν σε δωμάτιο ξενοδοχείου, κάτι που οι θεατές βλέπουμε σε δεύτερο χρόνο από τις αγωνιώδεις τους εξομολογήσεις σε μια προσπάθεια να θυμηθούν πώς και γιατί τραυματίστηκαν χάνοντας μεγάλο μέρος της μνήμης τους.

Ένα έργο ιδανικό να παρακολουθήσει όποιος καταπιάνεται, κυρίως σε θεωρητικό επίπεδο, με τη μελέτη της μνήμης στο θέατρο.

Λοιποί συντελεστές:

Σκηνογραφία : Σταύρος Καραγιάννης

Κουστούμια : Βάσω Τσίκου

Μουσική : Βαγγέλης Παρασκευαΐδης

Ηχητικό μοντάζ: Κώστας Ραγιαδάκος, Κώστας Γεροχρήστος

Ηχητικά εφέ : THE AUDIO CULT

Μίξη μουσικής : Γιώτης Παρασκευαΐδης (STUDIO AUX)

Φωτογραφίες : Κατερίνα Αρβανίτη

Επικοινωνία : Μαρίκα Αρβανιτοπούλου