ΚΡΙΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ''ΑΡΟΥΡΑΙΟΙ''

ΑΡΟΥΡΑΙΟΙ

του Γκέρχαρτ Χάουπτμαν

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2024
9.00 μμ

Θέατρο «ΑΡΓΩ»

Ελευσινίων 13-15, Μεταξουργείο

Κριτικό σημείωμα της Μαρίνας Αποστόλου

 Γνωρίζει τελικά από κοινωνική τάξη η τραγωδία; Σύμφωνα με τον Άρρο των "Αρουραίων" του Γκέρχαρτ Χάουπτμαν, όχι. Το τραγικό στοιχείο πλήττει την (μάλλον) πόρνη Ζιντονί που είναι και χήρα αλλά έχει και εξώγαμα τέκνα, τη νεαρή Βαλμπούργκα που είναι καλοαναθρεμμένη από τον πατέρα της θεατρικό επιχειρηματία και για αυτό δεν μπορεί να ερωτεύεται όποιον της αρέσει, πρωτίστως τη Γέττε που έχει χάσει τα λογικά της από την απώλεια του μόλις ολίγων ημερών βρέφους της, την Ίνγκα που στερείται το μωρό της διότι το απέκτησε εκτός γάμου από έναν αρραβωνιαστικό που την αποφεύγει, τον Μπρούνο που ζει στο περιθώριο και τον κυνηγάει η αστυνομία και μέσα του έχει θρέψει μίσος σαν θηρίο το οποίο καταβροχθίζει την αξιολύπητη Ίνγκα, τον Έριχ που παλεύει να κάνει το όνειρό του για την υποκριτική πραγματικότητα αποκλειόμενος από τον πάστορα πατέρα του και μένοντας χωρίς χρήματα, τον Πάουλ που αναζητά εργασία οπουδήποτε στη Γερμανία αναγκαζόμενος να απουσιάζει από την οικογενειακή εστία για καιρό αλλά και που εμμέσως πλην σαφώς εκμεταλλεύεται τη σύζυγό του Γέττε που δεν εργάζεται μόνο για λογαριασμό του Άρρο αλλά κερδίζει χρήματα και μέσω ενέχυρων από άτομα που παρουσιάζουν οικονομική ανάγκη. Κι ο Άρρο όμως δεν πάει πίσω. Έχει κρυφή ερωμένη για την οποία μαθαίνει ύστερα η Βαλμπούργκα, μιλάει χυδαία στην κόρη του επειδή αγαπάει τον Έριχ, η περιουσία του αφαιρείται μέσω κλοπής (ρούχα βεστιάριου) ενώ ο ίδιος γίνεται δηλητηριώδης απέναντι στον Έριχ ειρωνευόμενός τον για τις φρέσκιες ιδέες του για το θέατρο. Είναι κακόψυχος και κατά βάθος μόνος του.

Στην εναρκτήρια σκηνή, εισέρχεται μια νεαρή γυναίκα με κατακόκκινο φόρεμα, νύχια και χείλη, εξουθενωμένη και μονολογεί. Μας συστήνει μια φριχτή γειτονιά, έναν φριχτό στρατώνα. Βλέπουμε την καλτσοδέτα της, τα ψηλά μαύρα τακούνια της και το τσιγάρο που ανάβει όταν συνεχίζει την περιγραφή της περιοχής όπου εκτυλίσσονται τα γεγονότα. Άνθρωποι άθλιοι που ζουν στην ένδεια, όπως ακούμε, στην πείνα, γκρινιάζουν και περιφέρονται, βλαστημούν, σκουπίζουν σκάλες και ιδρώνουν, ζουν μια ζωή εντελώς διεθφαρμένη έχοντας συνηθίσει τη θλιβερή τους ύπαρξη. Πρόκειται για "αμφίβολα ανθρωπάκια'' και για καταστάσεις που δεν είναι δυνατόν να καταγραφούν, όπως λέει χαρακτηριστικά και απελπισμένα η Ζιντονί...

Σε ένα "μολυσμένο" Βερολίνο, τόσο από τους αρουραίους που λυμαίνονται την πόλη όσο και από τους ίδιους τους ανθρώπους που μοιάζουν με τα απωθητικά και κυρίως επικίνδυνα αυτά τρωκτικά, συγκροτείται ένα σύνθετο θεατρικό σκηνικό - ένα κοινωνικό ψηφιδωτό της εποχής στη γερμανική μητρόπολη (κατά πάσα πιθανότητα μετά τον Β' ΠΠ), όπου οι θεατές συστήνονται με πολυάριθμα δραματικά πρόσωπα και συχνά ακραίες καταστάσεις και ψυχοσυνθέσεις, όπως είναι αυτή της Γέττε. Ένα παιδί δεν αποχωρίζεται ποτέ τη μητέρα του ακόμα και αν πάψει να ζει, μια μητέρα που το έχασε και προσπαθεί μηχανορραφώντας να το ανακτήσει τρόπον τινά οδηγείται στην αυτοχειρία, ένας φοιτητής δεν είναι δυνατόν να αφήνει τις σπουδές του για να κερδίσει λίγα μάρκα διότι είναι "εργάτης του πνεύματος" και γι' αυτό πεινασμένος, ένας τύπος που ζει στην παρανομία και φέρει ένα σωρό συμπλέγματα και αισθήματα μίσους ξεσπάει ρατσιστικά πάνω στην αδύναμη γυναίκα, την Πολωνή, όπως την προσφωνούν, μια ερωτευμένη κοπέλα ζει κυνηγημένη από τον πατέρα της και ένας πατέρας που δεν είναι τελικά πατέρας θέλει να εγκαταλείψει τη σύζυγό του όταν εκείνη παρανοεί...

Πρόκειται για ένα έργο πολυπρόσωπο με πλούσια δραματικά γεγονότα, με άφθονες λεπτομέρειες ως προς τη δράση και τη συμπεριφορά των χαρακτήρων - αρουραίων, σφιχτή πλοκή και ένα φινάλε εντυπωσιακά δοσμένο επί σκηνής. Εκεί όπου και καταφαίνεται η αδυναμία των εναπομείναντων προσώπων, το αδιέξοδό τους, ο μονόδρομος που ακολουθούν χάρη στο ζωντανό μωρό αλλά και αναπηδά η ελπίδα για το αύριο υπό τη μορφή κυκλικού εναγκαλισμού.

Οκτώ ισοδύναμοι υποκριτές (Αθηνά Ασημάκη – Γέττε, Γεώργιος Ερμήνοος Καπετανάκος – Άρρο, Μαρίνα Κονδάκη - Ζιντονί, Αλέξης Κουτσοχέρας – Μπρούνο, Φένια Μαϊδώνη– Βαλμπούργκα, Μελανία Μπαλτσίδου – Ίνγκα, Γιάννης Παπαδογιάννης – Πάουλ, Νίκος Φραγκιουδάκης – Έριχ) αναλαμβάνουν να αναστήσουν το έργο του βραβευμένου Γερμανού δραματουργού σε ένα απολαυστικό θεατρικό δίωρο.

Ευχαριστώ πολύ πολύ τον σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή της παράστασης Giannis Papadogiannis που κράτησε την υπόσχεσή του για πρόσκληση στην πρεμιέρα της παράστασης στις 25/10 όταν στα τέλη της προηγούμενης χειμερινής σεζόν είχα εκφράσει την απογοήτευσή μου που δεν μπορούσα με τίποτα να βρω εισιτήρια με τα απανωτά sold-out.

Η μετάφραση και διασκευή του έργου είναι του φανταστικού Alexandros Cohen ενώ η παράσταση ανεβαίνει κάθε Παρασκευή στις 21.00 στο θέατρο ΑΡΓΩ του Μεταξουργείου.