Ο ΚΥΡΙΟΣ ΠΛ ΚΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΓΛ (ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΣΚΕΤΣ ΤΗΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ)

 

  Ο ΚΥΡΙΟΣ ΠΛ ΚΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΓΛ

Θεατρικό σκετς για τον Προφορικό Λόγο και τον Γραπτό Λόγο της Μαρίνας Αποστόλου (Για μαθητές Δημοτικού Σχολείου)

 

Προφορικός Λόγος και Γραπτός Λόγος: Ποιος από τους δύο είναι πιο σημαντικός; Ο ΠΛ που προϋπήρχε του ΓΛ, έχει ροή, προκύπτει εύκολα και είναι πιο άμεσος στην παραγωγή του; Ή ο ΓΛ που είναι επίσημος, τυπικός και το κυριότερο διατηρείται για πάντα αλλά και αποτελεί απόδειξη και δέσμευση για τους ανθρώπους ακριβώς επειδή δεν χάνεται; Μήπως βρε παιδιά όμως και οι δυο τους είναι σημαντικοί το ίδιο, χρειάζονται και ο ένας και ο άλλος και εξυπηρετούν διαφορετικούς στόχους και ανάγκες;

 

Κάποια μέρα, κάπου συναντιούνται δύο κύριοι. Ο κύριος ΠΛ και ο κύριος ΓΛ. Ο κύριος ΠΛ είναι απλά ντυμένος, με αθλητικά ρούχα και πάνινα παπούτσια. Είναι χαρούμενος και νεανικός. Χαμογελαστός και ανάλαφρος. Αντίθετα, ο κύριος ΓΛ είναι επίσημα ντυμένος, φοράει παπιγιόν ή γραβάτα, είναι καλοχτενισμένος και πολύ σοβαρός.

Αρχικά, πάνω στη σκηνή είναι ο κύριος ΠΛ ο οποίος παίζει με ένα γιογιό και/ ή με μια μπάλα. Κατόπιν, εισέρχεται στη σκηνή ο κύριος ΓΛ, με ύφος πολύ τυπικό. Με τη ματιά του περιεργάζεται τον κύριο ΠΛ από πάνω έως κάτω, ο οποίος δεν τον έχει προσέξει ακόμα, χαλαρός και λίγο αφηρημένος όπως είναι.

 

ΓΛ:-Παρακαλώ, κύριε;

Ο ΠΛ δεν ανταποκρίνεται. Συνεχίζει να παίζει.

ΓΛ:-Κύριε, καλή σας ημέρα. Μπορώ να σας ρωτήσω κάτι;

ΠΛ:-Σε μένα μιλάς, καλέ;

ΓΛ:-Ναι, σε εσάς.

ΠΛ:-Ένας είμαι! Τι εσάς λες;

ΓΛ:-Μα κύριε! Δεν γνωριζόμαστε. Πρώτη φορά σας βλέπω. Χρησιμοποιώ πληθυντικό ευγενείας.

ΠΛ:-Για ποια Ευγενία λέτε; Τη γειτόνισσα εδώ απέναντι;

ΓΛ:-Όχι βέβαια, κύριε. Αναφέρομαι στους καλούς τρόπους. Εσείς δεν ξέρετε ότι όταν μιλάμε για πρώτη φορά σε κάποιον, του απευθυνόμαστε στον πληθυντικό;

ΠΛ:-Κάπου πρέπει να το έχω ακούσει μα δεν θυμάμαι πότε!

ΓΛ:-Να σας συστηθώ, αρχικά.

ΠΛ:-Να μου συστηθείτε…; Δηλαδή να μου πεις (ο ΓΛ τον στραβοκοιτάει), εντάξει, εντάξει να μου πείτε το όνομά σας;

ΓΛ:-Μάλιστα, κύριε.

ΠΛ:-Ε, πες το μου.

ΓΛ:-Ονομάζομαι Γραπτός Λόγος.

ΠΛ:-Άι στο λύκο!

ΓΛ:-Στον ποιον;

ΠΛ:-Κοίτα να δεις!

ΓΛ:-Τι μου λέτε να κοιτάξω, κύριε;

ΠΛ:-Μεγάλη σύμπτωση!

ΓΛ:-Πού συμπίπτουμε ακριβώς;

ΠΛ:-Έχουμε το ίδιο επώνυμο!!!

ΓΛ:-Πώς ονομάζεστε;

ΠΛ:-Προφορικός Λόγος λέγομαι εγώ.

ΓΛ:-Λόγος και εσείς, κύριε;

ΠΛ:-Εμ τι σου λέω σύμπτωση, συμπτωσάρα!

ΓΛ:-Συμπτωσάρα;

ΠΛ:-Κόλλα το μεγάλε!

ΓΛ:-Τι να κολλήσω; Έχει απομακρυνθεί κάτι από τη θέση του και πρέπει να το επανατοποθετήσουμε με τη βοήθεια υλικού κόλλας υγρής, ίσως;

ΠΛ:-Βρε κόλλα το χέρι σου! Να έτσι! (Και του δείχνει την παλάμη ορθάνοιχτη)

ΓΛ:-Και τι σημαίνει αυτή η χειρονομία;

ΠΛ:-Δείχνει χαρά, ενθουσιασμό! Εσύ πού ζεις;

ΓΛ:-Κατοικώ εδώ κύριε. Όπως άλλωστε διαπιστώνετε.

ΠΛ:-Βρε, βρε σεις κύριε, γούστο θα χε, ε;

ΓΛ:-Τι θα χε γούστο; Τι εννοείτε;

ΠΛ:-Να μασταν, λέει, ξαδέρφια. Πρωτοξάδερφα! Από το ίδιο σόι!

ΓΛ:-Να είμαστε συγγενικά πρόσωπα, θέλετε να πείτε;

ΠΛ:-Ναι, ντε!

ΓΛ:-Σας παρακαλώ, κύριε. Σαφώς πρόκειται για συνεπωνυμία.

ΠΛ:-Τι θα πει αυτό πάλι;

ΓΛ:-Ότι απλά εσείς και εγώ τυχαία έχουμε το ίδιο επώνυμο. Και τίποτα παραπάνω.

ΠΛ:-Και πώς είστε τόσο σίγουρος; Ξέρετε όλα σας τα ξαδέρφια;

ΓΛ:-Είμαι βέβαιος γιατί εγώ είμαι ευγενής. Ενώ εσείς…

ΠΛ:-Ενώ εγώ είμαι α-γενής;

ΓΛ:-Εσείς, κύριε, ουδεμία σχέση έχετε με εμένα.

ΠΛ:-Επειδή δηλαδή φοράτε παπιγιόν (ή γραβάτα);

ΓΛ:-Είμαι κομψός και σοβαρός.

ΠΛ:-Σας πειράξανε τα αθλητικά μου παπούτσια; Ή μήπως το γιογιό μου;

ΓΛ:-Ήθελα να σας ρωτήσω κάτι.

ΠΛ:-Α, ναι το ξέχασα. Τι ψάχνετε; Γιατί για να είστε εδώ φορώντας τα καλά σας, κάτι θα θέλετε. Κάποιον ίσως. Ή κάποιους. Σε γιορτή πάτε;

ΓΛ:-Αναζητώ κάποιους συγγραφείς.

ΠΛ:-Τι είναι αυτοί;

ΓΛ:-Μορφωμένοι άνθρωποι που γράφουν βιβλία.

ΠΛ:-Και γιατί να τα γράψουν; Δεν μπορούν να τα πούνε αυτά που έχουν να πουν με το στόμα;

ΓΛ:-Φυσικά και μπορούν να το κάνουν και αυτό. Όμως, ο γραπτός λόγος είναι κάτι που μένει. Διατηρείται, ζει. Γράφοντας βιβλία, οι ιδέες και οι σκέψεις, οι αφηγήσεις εντυπώνονται και επιβιώνουν. Περνάνε εις το διηνεκές…

ΠΛ:-Τι είναι αυτό πάλι; Το δι…νε…

ΓΛ:-Διηνεκές!

ΠΛ:-Τενεκές…

ΓΛ:-Όχι, κύριε… Δι-η-νε-κές!

ΠΛ:-Δηνεκές!

ΓΛ:-ΌΟΟΧΙ! Ελάτε να το πούμε συλλαβή-συλλαβή. Δεν είναι και μεγάλη λέξη. Για πείτε: Δι-…

ΠΛ:-Δι-…

ΓΛ:-η-…

ΠΛ:-η-…

ΓΛ:-νε-…

ΠΛ:-νε-…

ΓΛ:-κες

ΠΛ:-κες

ΠΛ:-Και το «ες» πριν από αυτό;

ΓΛ:-Εις και όχι ες, κύριε! Εις το διηνεκές!

ΠΛ:-Και τι θα πει αυτό;

ΓΛ:-Θα πει «για πάντα»!

ΠΛ:-Ωωω! Και γιατί να μην πούμε κατευθείαν «για πάντα» και να πούμε αυτό το παράξενο;

ΓΛ:-Γιατί είναι πιο επίσημο και πιο δόκιμο.

ΠΛ:-Άλλο πάλι κι αυτό! Το «δόκιμο»! Εσύ θα με τρελάνεις με τις λέξεις σου!

ΓΛ:-Πάλι στον ενικό μου μιλάτε;

ΠΛ:-Κουράστηκα με τον πληθυντικό. Είμαστε οι δυο μας και δεν βρίσκω κανένα νόημα σ’ όλο αυτό.

ΓΛ:-Θα με ενημερώσετε τελικά για το πού είναι οι συγγραφείς;

ΠΛ:-Δεν ξέρω.

ΓΛ:-Δεν ξέρετε;

ΠΛ:-Όοοχι.

ΓΛ:-Λέτε την αλήθεια;

ΠΛ:-Μα εγώ εδώ δεν ήξερα τι θα πει η λέξη και θα ξέρω πού πάνε και κάθονται αυτοί που λέτε;

ΓΛ:-Δηλαδή δεν τους γνωρίζετε καν;

ΠΛ:-Όχι, δεν έτυχε!

ΓΛ:-Λογικό. Τι μπορούν να συζητήσουν εκείνοι με έναν τύπο σαν εσάς;

ΠΛ:-Μπα! Τι έχω;

ΓΛ:-Είστε λίγο, πώς να το πω; Άκομψος, πολύ λιτός, υπερβολικά απλός, δεν είστε επίσημος.

ΠΛ:-Θες να πεις δεν είμαι σαν εσένα;

ΓΛ:-Ουδεμία σχέση!

ΠΛ:-Ευτυχώς να λες!

ΓΛ:-Τι εννοείτε;

ΠΛ:-Που δεν είμαι σαν τα μούτρα σου!

ΓΛ:-Πολύ θα θέλατε να μου μοιάζατε. Αλλά όσα δεν φτάνει η αλεπού…

ΠΛ:-Αυτό το ξέρω που λέτε! Είναι παροιμία. Και από τις πολύ γνωστές κιόλας. …Τα κάνει κρεμαστάρια!

ΓΛ:-Ορθά τα λέτε!

ΠΛ:-Ορθά και καθιστά.

ΓΛ:-Είστε αστείος…

ΠΛ:-Και βέβαια είμαι. Έχω πολλά καλά πάνω μου.

ΓΛ:-Συγχαρητήρια…

ΠΛ:-Το εννοείς ή με ειρωνεύεσαι;

ΓΛ:-(Κάνει μια γκριμάτσα αποφυγής απάντησης) Λοιπόν κύριε Προφορικέ Λόγε, συνεπώνυμέ μου, αφού δεν γνωρίζετε πού βρίσκονται οι συγγραφείς, καλύτερα θα ήταν να πηγαίνω.

ΠΛ:-Αυτό λέω κι εγώ. Δεν έχουμε να πούμε τίποτα εμείς οι δυο.

ΓΛ:-Σαφώς και δεν έχουμε να συζητήσουμε τίποτα. Εγώ και εσείς…

ΠΛ:-Σαν πολύ τον έξυπνο δεν μας κάνεις;

ΓΛ:-Μα είμαι έξυπνος! Είμαι ευφυέστατος.

ΠΛ:-Ενώ εγώ σου κάνω για βλάκας;

ΓΛ:-Μου κάνετε για πρόχειρος.

ΠΛ:-Μπα! Επειδή δεν είμαι γραπτός σαν εσένα;

ΓΛ:-Επειδή πετάτε σαν φτερό, είστε φλύαρος και παιδικός, κάπως.

ΠΛ:-Ενώ εσύ δεν γίνεσαι πολυλογάς αν θες; Ή μιλάς μόνο σε μεγάλους;

ΓΛ:-Τι λέτε, κύριε; Δεν αναλογίζεστε τις αρετές του Γραπτού Λόγου; Ακόμα και να μην τις κατέχετε ήδη, με λίγη σκέψη, μπορείτε να τις μαντέψετε. Αντίθετα με εσάς, τον Προφορικό Λόγο… (ύφος έντονης υποτίμησης).

ΠΛ:-Άκου, Γραπτέ! Μου έχεις μπει πολύ στη μύτη. Πολύ με έχεις θυμώσει.

ΓΛ:-Επειδή σας λέω την αλήθεια;

ΠΛ:-Επειδή κάνεις τον σπουδαίο και με βλέπεις κατώτερο εμένα. Ποιος νομίζεις ότι είσαι πια;

ΓΛ:-Ωραία λοιπόν, κύριε Προφορικέ. Ας αναμετρηθούμε να διαπιστώσουμε ποιος από τους δυο μας είναι ο καλύτερος, ο πιο σημαντικός από τους δύο.

ΠΛ:-Καλή ιδέα!

ΓΛ:-Συμφωνείτε;

ΠΛ:-Συμφωνώ! Άλλο που δεν θέλω έτσι που με έχεις εκνευρίσει.

ΓΛ:-Ας μονομαχήσουμε!

ΠΛ:-Τέλεια ιδέα!

ΓΛ:-(Βγάζει ένα μεγάλο μολύβι). Όπλο μου το μολύβι μου!

ΠΛ:-Δικό μου όπλο το φτερό! (Και βγάζει ένα μεγάλο φτερό).

ΓΛ:-Ξεκινάμε;

ΠΛ:-Είμαι πανέτοιμος.

Οι δύο κύριοι αρχίζουν να «ξιφομαχούν» και να αντιπαρατίθενται. Έχουμε μια σκηνή «ξιφομαχίας».

ΠΛ:-Εγώ ήμουν εδώ πολύ πολύ πριν από σένα.

ΓΛ:-Χα! Μα όταν εμφανίστηκα εγώ, διαδόθηκε ο ανθρώπινος πολιτισμός.

ΠΛ:-Και με μένα μόνο, πάλι οι άνθρωποι είχαν πολιτισμό και έθιμα και συνήθειες! Δεν περιμένανε την αφεντιά σου!

ΓΛ:-Χα! Χάρη σε μένα όμως, η γλώσσα αναπτύχθηκε, καλλιεργήθηκε, εξελίχτηκε.

ΠΛ:-Εγώ είμαι αυθόρμητος, βγαίνω εύκολα και γρήγορα από το στόμα. Δεν σπαταλώ το μυαλό και τη σκέψη των ανθρώπων, σαν την αφεντομουτσουνάρα σου!

ΓΛ:-Χα! Θαρρείς, Προφορικέ Λόγε, πως εσύ δεν απαιτείς χρόνο; Πώς δεν κουράζεις το μυαλό; Δεν ξεστομίζεσαι πάντα τόσο απλά, όπως νομίζεις. Πολλές φορές η γλώσσα δένεται σαν κόμπος και οι άνθρωποι μένουν σιωπηλοί. Φοβούνται να σε χρησιμοποιήσουν.

ΠΛ:-Ενώ εσένα, δεν φοβούνται; Που μένεις σαν στάμπα και δεν φεύγεις; Σαν λεκές είσαι, τρομάρα σου!

ΓΛ:-Τι λες, βρε κακομοίρη; Κάθε άλλο! Όταν επιλέγουν εμένα οι άνθρωποι, έχουν όλο τον χρόνο στη διάθεσή τους να σκεφθούν. Να γράψουν, να σβήσουν και να γράψουν πάλι και να ξανασβήσουν. Ενώ εσύ τους κάνεις να τρέμουν. Τους αγχώνεις! Πρέπει να βιαστούν!

ΠΛ:-Χα! Υπάρχει τίποτα πιο όμορφο από μια «καλημέρα»; Ένα «γεια σου, τι κάνεις»; Ένα «έλα να πιούμε έναν καφέ»; Μια λέξη, ένα κοίταγμα, αυτά τα δυο μαζί;

ΓΛ:-Τι καφέ λες, βρε μπουμπούνα; Σε παιδιά μιλάμε! Δεν πίνουν καφέ. Γάλα πίνουν, άντε να ρίχνουν και κακάο μέσα.

(Η «ξιφομαχία» συνεχίζεται με τις ανάλογες κινήσεις σώματος)

ΠΛ:-Δίκιο έχεις… (σταματάει λίγο και κοιτάζει προς το κοινό)

ΓΛ:-Αυτά που λες μπορούνε να τα εκφράσουνε και με γραπτή επικοινωνία. Εσύ πού ζεις;

ΠΛ:-Χα! Εσύ έχεις απαιτήσεις, θες ορθογραφίες, αν κάποιος δεν ξέρει, ρεζίλι γίνεται. Όλα με σένα είναι πιο αυστηρά. Ενώ εγώ τους έχω όλους ελεύθερους.

ΓΛ:-Με μένα η σκέψη οργανώνεται. Το μυαλό μαζεύεται. Δεν πετάει σαν το φτερό σου.

ΠΛ:-Εσύ τους κρίνεις όλους. Μοιάζεις με δικαστή!

ΓΛ:-Κι εσύ πώς θαρρείς ότι μοιάζεις; Ούτε κανόνες έχεις, ούτε σύνταξη πολλές φορές, ούτε τίποτα. Όλα ελεύθερα!

ΠΛ:-Χα! Και κακό είναι αυτό; Και μην μιλάς εσύ για οργάνωση στα λόγια. Είδαμε πώς αλλάζουν μηνύματα μεταξύ τους οι άνθρωποι. Όλα στο πόδι, κομμένα, μισές λέξεις. Να σε βράσω εκεί πέρα!

ΓΛ:-Βρε άνοιξε κανένα βιβλίο και άσε τις δικαιολογίες.

ΠΛ:-Ψωνάρα!

ΓΛ:-Είμαι ανώτερός σου.

ΠΛ:-Είσαι ένας ψηλομύτης!

Ο ΠΛ και ο ΓΛ πέφτουν και οι δύο στο έδαφος. Κυλιούνται και μετά σηκώνονται. Ξεφυσάνε. Ξανασηκώνονται.

ΠΛ:-Ουφ, δεν πάει άλλο! Λαχιάνασα να χοροπηδάω σαν κατσίκι.

ΓΛ:-Μήπως εγώ δεν έχω ταχυπαλμία; Η καρδιά μου χτυπάει γοργά!

ΠΛ:-Τι καταλάβαμε με αυτά τα ρεζιλίκια;

ΓΛ:-Τίποτα δεν καταλάβαμε, η αλήθεια είναι.

ΠΛ:-Γελοίοι γίναμε.

ΓΛ:-Είμαι στη δυσάρεστη θέση να συμφωνήσω…

ΠΛ:-Και ποιο το συμπέρασμα; Τι βγήκε από όλο αυτό;

ΓΛ:-Τίποτα δεν προέκυψε. Ίσως όμως να είχαμε ανάγκη να το ζήσουμε αυτό. Αυτή την αναμέτρηση.

ΠΛ:-Λοιπόν: Φίλοι;

ΓΛ:-Φίλοι!

(Δίνουν τα χέρια).

ΠΛ:-Και δεν θα ξανατσακωθούμε, ε;

ΓΛ:-Όχι. Δεν υπάρχει λόγος να ξανασυμβεί αυτό.

ΠΛ:-Και ο ένας δίπλα στον άλλον για πάντα. Σύμφωνοι;

ΓΛ:-Σύμφωνοι. Διαφορετικοί μα κατά βάθος ίδιοι.

ΠΛ:-Ο ένας συμπλήρωμα του άλλου.

ΓΛ:-Ακριβώς!

 

ΤΕΛΟΣ

 

Αθήνα, 27 Οκτωβρίου 2024