ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
της Γιώτας Κουνδουράκη
Ένα κείμενο βασισμένο στο ιστορικό μυθιστόρημα του ΑΓΚ ΑΠΟΛΛΟΝΙ
«Ένα κλαδί ελπίδας, ένα κλαδί φωτιάς»
Θέατρο «ΕΛΕΡ – Ελένη Ερήμου»
Φρυνίχου 10, Πλάκα
Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί με σειρά εμφάνισης:
® Μαρσέλα Λένα, Κατερίνα Χάσκα, Ορέστης
Ζιώγκας, Αγκ Απολλονί
Αναλύει η Μαρίνα Αποστόλου την παράσταση του Σαββάτου 7
Ιουνίου 2025 (στις 9.00 μ.μ.)
|
«ΟΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑ, ΔΕΝ ΕΧΕΙΣ ΧΡΟΝΟ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ…» |
Ένα έργο με ιστορικό περιεχόμενο, βαθιά αντιπολεμικό,
σπαρακτικό, ανθρώπινο και με οικουμενικό και δυστυχώς σταθερά επίκαιρο
χαρακτήρα. Ένα έργο που μας ταξιδεύει στο πρόσφατο παρελθόν των Βαλκάνιων γειτόνων
μας στο Κόσοβο, τα έτη 1998 και 1999 οπότε και σημειώθηκε ο εμφύλιος πόλεμος
μεταξύ Αλβανών και Σέρβων, κομμουνιστών και εθνικιστών. Ένα γεγονός που παρότι
κοντινό τόσο τοπικά όσο και χρονικά, εμείς οι Έλληνες αγνοούμε σε μεγάλο βαθμό
γνωρίζοντάς το, παραδόξως, κάπως επιφανειακά. Μπράβο στην κ. Γιώτα Κουνδουράκη,
μια καλλιτέχνιδα με ευαισθησία στα θέματα των ταλαιπωρημένων λαών των Βαλκανίων
(ας θυμηθούμε την παράσταση του Αλβανού δραματουργού Odise Plaku Amber Alert που σκηνοθέτησε η ίδια πριν λίγο καιρό)
που καταπιάστηκε με το πρωτότυπο έργο του Αγκ Απολλονί και βασιζόμενη σε αυτό
συνέγραψε το δικό της βάζοντας στον τίτλο της τα πιο τραγικά πρόσωπα της μελανής
αυτής ιστορίας: τις γυναίκες – μάνες.
Μια γυναίκα που άντεξε και θυμάται και ακόμα περιμένει τους
νεκρούς της (στο έργο ακούμε πως πάνω από 1600 άνθρωποι από τότε αγνοούνται),
μια γυναίκα που κραυγάζει ηχηρά ότι δεν θα σταματήσει ποτέ να μιλά, αναπολεί τη
ζωή της από την ημέρα που την συνάντησε ο άντρας της, την ξεχώρισε και επιχείρησε όχι να
της πάρει την τσάντα της, όπως εκείνη φοβήθηκε, μα να της κλέψει την καρδιά. Ένας
άνθρωπος φιλήσυχος, ήρεμος, με τον οποίο έφτιαξε την όμορφη οικογένειά της.
Μαζί του απέκτησε τέσσερα παιδιά, και τα τέσσερα αγόρια, και όλοι μαζί οι
αρσενικοί, πατέρας και γιοι φορτώθηκαν μια μέρα, χωρίς ταυτότητα και χωρίς
αξιοπρέπεια σε καμιόνια για το πουθενά… για το άγνωστο…
Μια δεύτερη γυναίκα – φαντασματική παρουσία, η οποία
εναλλάσσεται στην ερμηνεία της με την πρώτη, ξεκινάει επίσης την αφήγησή της από
τα μικράτα της, από τότε που ονειρευόταν τον γάμο της, το όμορφο νυφικό της και
τα ψηλά τακούνια που θα φορούσε εκείνη τη μέρα, τον γαμπρό που θα παιρνε και θα
ήταν σίγουρα ξανθός… Αυτή, μια κοπέλα άξια που μιλούσε σέρβικα και αλβανικά άπταιστα.
Αντ’ αυτού όμως, την έκλεψε με το έτσι θέλω ένας άντρας είκοσι χρόνια μεγαλύτερος,
πρωτόγονος που μάλιστα απείλησε να βλάψει τους δικούς της σε περίπτωση που του
εναντιώνονταν. Δεν τον αγάπησε ποτέ, μα όπως ακούμε, του γέμισε το σπίτι με
παιδιά. Παιδιά που μια μέρα τις έφεραν μέσα σε κουτιά… Τότε εκείνη, βιώνοντας
τον απόλυτο πόνο, τόσο που την ακούμε στη σκηνή να λέει ενθυμούμενη το βίωμά της
ότι δεν ήθελε ηρεμιστικό διότι δεν ήθελε κανείς να της στερήσει τον πόνο, επέλεξε
τον μονόδρομο της αυτοκτονίας στο σημείο ακριβώς που ήταν θαμμένα τα παιδιά της.
Τραγική ειρωνεία όμως! Δεν είχε δικαίωμα να ταφεί μαζί τους επειδή αυτή δεν
ήταν από τους πεσόντες του πολέμου αλλά και κανονικά πουθενά δεν είχε δικαίωμα
να ταφεί, καθότι καθολική χριστιανή, πιστή δηλαδή μιας θρησκείας που απαγορεύει
την αυτοχειρία…
Μαζί τους, μια ακόμη φαντασματική παρουσία, ο άντρας της ζώσας
γυναίκας, ο ήσυχος άνθρωπος που διατηρούσε το μαζί του με τα κεμπάπ χωρίς να
ενοχλεί. Ζούσε κοιτώντας μόνο τη δουλειά του και αγαπώντας τη γυναίκα του.
Χάθηκε κι αυτός χωρίς ποτέ να βρεθεί. Το τραγούδι του σκηνή, συγκινητικό και
γεμάτο πόνο κι ας μην καταλάβαινε η πλειοψηφία του κοινού τα λόγια του. Δεν
χρειαζόταν καν…
Παράλληλα, με εμβόλιμες εναλλαγές, βίντεο με τη φωνή ενός Κοσοβάρου,
που ήταν 16 ετών όπως ακούμε όταν ξέσπασε το κακό. Συμπληρώνει την αφήγηση ενώ
η απόκοσμη φωνή του ανατριχιάζει τους θεατές μέσω της εξιστόρησης του πιο
παράλογου φαινομένου: του πολέμου.
ΓΙΑΤΙ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ:
® Γιατί με έφερε σε επαφή με ένα πολεμικό
γεγονός που στην Ελλάδα υπο-γνωρίζουμε.
® Γιατί διακρίθηκε από αισθητική και
μια άψογη συναρμολόγηση των επιμελημένων τμημάτων του. Αναφέρομαι στα ποικίλα
βίντεο, στις εναλλάξ εμφανίσεις των δύο γυναικών, στην ψευδαίσθηση ότι επί
σκηνής έχουμε μόνο μια καρέκλα και ένα έπιπλο σαν μπαούλο/τραπέζι μικρό ενώ τα
σκηνικά αντικείμενα είναι περισσότερα τελικά και αποκαλύπτονται σταδιακά
ανάλογα με τη σκηνή (λ.χ. το τραπέζι της οικογένειας της πρώτης γυναίκας, το κόκκινο
νεανικό καπέλο που ξεχωρίσει, κόκκινο της νεότητας μα και του αίματος αλλά και η
κούκλα – θάνατος με το δρεπάνι που σόκαρε το κοινό στο δεξιό μέρος της σκηνής
από τη μεριά των θεατών).
® Γιατί επένδυσε στον ήχο, την εικόνα
και τους φωτισμούς ερεθίζοντας τα συναισθήματα των θεατών και βυθίζοντάς τους ολοσχερώς
στη μαυρίλα του πολέμου και στον αντίκτυπο που αυτός έχει στις μανάδες.
® Για την ερμηνεία βεβαίως των
ηθοποιών που συγκίνησαν τους θεατές. Ξεχώρισε εκείνη της Κατερίνας Χάσκα που
ενσάρκωσε την αυτόχειρα. Εξαιρετική η σκηνή της αυτοκτονίας της μέσω της διήγησης
του πώς αυτοπυρπολήθηκε, υπέροχη και η κίνησή της σε όλη την παράσταση, το
ένδυμά της, νυφικό που έμοιαζε με σάβανο ή πιο τολμηρά με ζουρλομανδύα, τα χέρια
της μέσα στα μανίκια, η ίδια ξυπόλητη, η φωνή της πεντακάθαρη, με συγκλόνισε
πραγματικά. Η Μαρσέλα Λένα και ο Ορέστης Ζιώγκας που υποδύθηκαν το αγαπημένο
ζευγάρι απέδωσαν τη φρικαλεότητα του πολέμου με την πρώτη να δείχνει μέσα από τους
μονολόγους της ότι η ευτυχία κρύβεται μέσα στην αγάπη και την απλότητα της ζωής,
η ευτυχία δεν είναι παρά τα παιδιά που αποκτάει ο άνθρωπος ωστόσο, όπως φαίνεται,
οι συγκυρίες κάλλιστα μπορούν να την συνθλίψουν και την εξαφανίσουν. Μπορώ να
πω ότι έμοιαζε με χαρακτήρα αρχαίας ελληνικής τραγωδίας (Κάποια στιγμή ακούμε
να αναφέρεται το όνομα της Νιόβης που τα παιδιά της είχαν σκοτώσει, σύμφωνα με
τη μυθολογία, οι θεοί Άρτεμις και Απόλλωνας. Τότε η ίδια από τον πόνο της έτρεξε
κοντά στον πατέρα της Τάνταλο στη Σίπυλο όπου οι θεοί τη μεταμόρφωσαν σε βράχο,
αλλά τα μάτια της συνέχισαν να κλαίνε). Τέλος, η φωνή του Αγκ Απολλονί με προφορά
που συνεχώς παρέπεμπε στην πολύπαθη πατρίδα του, ήταν τόσο ζωντανή που θαρρείς
ότι ήταν παρών παρέα με τους άλλους ηθοποιούς.
Το έργο – πολιτιστικό γεγονός ανέβηκε για τρεις
παραστάσεις, στις 7, 8 και 9/6/2025.
Λοιποί συντελεστές:
Μουσική-Ηχοτοπία: Κωστής Κόντος
Σκηνικά: Δημήτρης Μέλλος
Κοστούμια: Μάγδα Καλέμη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαρία Χελιδώνη
Video Art: Νίκος Γιαβρόπουλος
Φωτισμοί/ Φωτογραφίες προγράμματος & αφίσας: Πάνος Γκόλφης
Χειριστής κονσόλας: Δημήτρης Δορκοφίκης
Μετάφραση κειμένου στα Αλβανικά: Ίβα Ντάμι
Υπό την αιγίδα και με τη χορηγία του Γραφείου
Συμφερόντων Κοσόβου στην Αθήνα.
.jpg)
Comments
Post a Comment